دیجی‌کالا، مثالی از کسب‌وکار ایرانی در کتاب کارآفرینی دانشگاه تهران

دیجی کالا پس از ۱۴ سال فعالیت ، حالا پایش به عنوان یک کسب‌و‌کار موفق ایرانی در کتاب‌های درسی باز شده تا بتوان با بهره‌گیری از مدل این کسب‌وکار ایرانی، کارآفرینی‌های جدیدی را رقم زد.

تابستان سال گذشته بود که کتابی در حوزه کارآفرینی جای خودش را میان کتاب‌های درسی دانشجویان دانشگاه تهران و منابع امتحانی‌شان باز کرد؛ کتابی با قلم دکتر رضا محمدکاظمی، عضو هیأت علمی دانشکده در ۳۳۵ صفحه. رضا محمدکاظمی، دانشیار دانشکده کارآفرینی دانشگاه تهران است که در کتاب جامع طراحی و تدوین “طرح کسب‌وکار”  به معرفی مرکز پردازش دیجی‌کالا به عنوان نمونه یک کسب‌وکار موفق ایرانی پرداخته است. این کتاب را انتشارات دانشگاه تهران به عنوان یکی از منابع درسی رشته کارآفرینی به چاپ رسانده و فصل هفتم آن درباره برنامه بازاریابی، تحلیل‌های اقتصادی و محاسبه سهم بازار است که در در این فصل فعالیت‌های گروه دیجی‌کالا، بخش عملیات و فرایندهای مرکز پردازش کالای دیجی‌کالا به تفصیل آمده است.

همانطور که از نام کتاب پیداست، کسب‌و‌کار محوریت اساسی در مطالب کتاب دارد و کار آفرینی همان کلیدواژه‌ای که در قلب کسب‌و‌کار جا خوش کرده است.  درست همینجاست که سر و کله «دیجی‌کالا» به عنوان نمونه موفق یک فروشگاه اینترنتی ایرانی در لا به لای صفحات کتاب پیدا می‌شود. «دیجی کالا اکنون رتبه سوم سایت الکسا در ایران بعد از گوگل و آپارات را در اختیار دارد و در واقع، پرمخاطب‌ترین و پربازدیدترین وب‌سایت تجاری کشور است.» نویسنده با این معرفی مختصر و مفید از دیجی‌کالا، شرح چگونگی شکل‌گیری این کسب‌و‌کار را آغاز می‌کند.

ایده اصلی کسب‌و‌کار، سرمایه‌گذاری، مکان کسب‌و‌کار، مدل کسب‌و‌کار و مرکز پردازش کالای دانش از جمله مطالبی است که درباره دیجی کالا در این کتاب نوشته شده است.

در بخش سرمایه‌گذاری دیجی کالا آمده است: «دیجی‌کالا با سرمایه 20 میلیونی شخصی برادران محمدی در سال ۱۳۸۵ شروع به کار کرد و شش سال بعد با جذب سرمایه‌گذار وارد فاز بعدی توسعه کسب و کار خود شد.»

۶۱  هزار کسب‌و‌کار ایرانی، مشغول فعالیت در دیجی کالا

نویسنده کتاب طراحی و تدوین طرح کسب‌وکار، مدل کسب‌و‌کار دیجی کالا را ترکیب بازارگاه و خرده فروشی یا اصطلاحا مدل ترکیبی یا هیبرید دانسته و توضیح می‌دهد: «بازارگاه بستری است که امکان خرید مشتریان را از چند هزار تامین‌کننده متفاوت ایجاد می‌کند. در این بستر چندین هزار فروشنده برای فروش محصولات خودگرد هم آمده و با یکدیگر رقابت می‌کنند. خریداران نیز می‌توانند با بررسی محصولات آنها، آنچه نیاز دارند را تهیه کنند. در حال حاضر ۳۰ هزار کسب‌و‌کار ایرانی در این پلتفرم مشغول فعالیت هستند». (تعداد کسب‌وکارهای ایرانی در دیجی‌کالا اکنون به ۶۱ هزار رسیده است.)

نحوه چینش کالاها در انبار ورودی کالا چیزی است که توجه نویسنده را به خود جلب کرده و درباره آن نوشته است: « برای سرعت بیشتر، کالاها بدون نظم و قاعده خاصی در قفسه‌ها کنار یکدیگر قرار گرفته‌اند؛ به عنوان مثال قابلمه در کنار یک هندزفری قرار گرفته است و اینگونه کالاهای بیشتری در قفسه‌ها قرار می‌گیرند. افراد به راحتی با بارکد نصب شده روی هر یک از آنها توسط موبایل‌های مخصوص، کالا را اسکن کرده و حمل قرارگیری آن در انبار را تعیین می‌کنند.»

سپس نویسنده به توضیح بخش‌های دیگر دیجی کالا همچون بخش کراس داک و بخش تحلیل محتوا پرداخته و در بخش منابع انسانی آورده است: «دیجی کالا تا دی ماه ۱۳۹۴ با اشتغال‌زایی برای ۱۲۰۰ نفر و با توجه به بنگاه میانی بودن، ۱۵ درصد از تعهدات دولت را در حوزه ایجاد اشتغال عملی کرده است و در حال حاضر حدود سه هزار و ۸۰۰ نفر در این مجموعه فعالیت می‌کنند.»

و اما در بخش دیگری از کتاب، دیجی کالا با «آمازون» به عنوان نمونه موفق خارجی مقایسه و نوشته شده: «در حال حاضر ۹۶ درصد کالاهای بازارگاهی دیجی کالا به موقع و در زمان اعلامشده به مشتری تحویل داده شده است و در آمازون نیز به طور میانگین به ۲ تا ۵ روز کاری زمان برای تحویل کالای خریداری شده به مشتریان نیاز دارد.»