ظرف غذای ژاپنی بنتو چه ربطی به یک کسب‌وکار آنلاین دارد؟

به گفته سهند ایرانمهر، وقتی صحبت از تفاوت عینی زندگی ما به‌عنوان گونه‌ی خردمند Homo sapiens با سایر حیوانات می‌شود، متوجه نوآوری‌های بشری از قطار و کشتی و هواپیما تا یارانه و… می‌شویم، غافل از اینکه هم تعداد آدم‌هایی که مخترع باشند کم است و هم اینکه نوآوری عمده‌ی گونه ما بیشتر «نوآوری اجتماعی» است. شاید باورتان نشود اما از تشکیل خانواده تا تشکیل صف خرید و راه انداختن پول در مبادلات، جزء نوآوری‌های اجتماعی ما انسان‌هاست که همه ما برخلاف «اختراعات فنی» در آن سهیم هستیم. گاهی هم این نوآوری اجتماعی با نوآوری فنی گره می‌خورد مثل شبکه‌های اجتماعی. فروش آنلاین یکی از این تلاقی‌هاست.

ایرانمهر در این مطلب، با اشاره به دیجی‌کالا به‌عنوان بزرگترین خرده فروشی آنلاین در خاورمیانه و انتشار گزارش سال 99 دیجی‌کالا به توضیح چند نکته می‌پردازد که بر اساس منابع و مطالعات معرفی شده به درک فضای کسب‌وکار در روزگار شبکه‌ای شده امروز کمک می‌کند:

نکته‌ی اول؛ اگر به نقش نوآوری بشر در تکوین زندگی او بالاخص نوآوری اجتماعی او برای یافتن و تعامل با یکدیگر که خود راهی برای تکامل اجتماعی است علاقه دارید، فی‌المثل برایتان جالب بود بدانید چه مسیری طی شد تا بشر از روزگار تعویض یک کیسه نمک با یک کفش به خرید آن با پول و از خرید مستقیم با پول به فروشگاه‌های آنلاینی مثل آمازون در حوزه‌ی کتاب یا نمونه وطنی آن، «دیجی‌کالا» مراجعه کند، پیشنهاد من کتاب «پول» اثر یوال هراری است و اگر خواستید بدانید فرق مخترعین و نوآوران فنی با نوآوران اجتماعی و نقاط اشتراک و افتراق آن‌ها کجاست؟ فصل ششم کتاب «جهش اجتماعی» نوشته ویلیام فون هیپل است (این کتاب‌ها از طریق پلتفرم خرید کتاب فیدیبو که آن هم زیر مجموعه دیجی‌کالاست و برای اهل کتاب رویداد مبارکی است، ممکن است).

نکته دوم؛ این اتفاق مبارکی است که در کشور ما هم، استارتاپ‌ها شکل بگیرند. گسترش فرهنگ کار گروهی، ترویج نوآوری، خلاصی از بزرگ شدن بی‌رویه دولت‌ها با تشویق بخش خصوصی؛ اشتغال‌زایی، حل مشکلات روزمره و توسعه اقتصاد سبز، تنها بخشی از فواید تجارت آنلاین استارتاپ‌هاست. مراجعه به گزارش ارسالی دیجی‌کالا و مشاهده نیروی کار جوان، شفافیت در ارائه گزارش، هزینه‌هایی که برای پاسخگویی و تأمین حقوق مشتریان صورت گرفته است و بسترسازی‌هایی که برای تشویق نوآوری صورت گرفته در کنار حضور پررنگ زنان در این گزارش قابل تامل است. اما اگر بخواهم به قول خود، مبنی بر دادن پیشنهاد برای بهبود کار، عمل کنم از توصیه های «ینسی استریکلر » از بنیانگذاران شرکت Kickstarter در کتاب «آینده ممکن»، استفاده می‌کنم (قابل خرید در فیدیبو) و شما را هم به خواندن این کتاب توصیه می‌کنم.

به شکل بسیار خلاصه باید بگویم در این کتاب به تئوری آدام اسمیت اشاره شده است. آدام اسمیت ریشه تعامل اجتماعی و رونق کسب‌وکار را در علاقه بشر در نفع شخصی می‌دید. تبلور این ایده در افکار «میلتون فریدمن» اقتصاددان برنده جایزه نوبل اقتصاد است که اصولا مسؤولیت‌اجتماعی ارائه دهندگان کالا و خدمات را منتفی می‌‌داند و بر همان مساله افزایش سود تاکید می‌کند؛ زیرا شرکت‌ها را چیزی جدا از یک انسان و متمایز از الزامات اخلاقی خارج از چارچوب سود بیشتر می‌بیند.

ینسی استریکلر در کتاب آینده ممکن با ارائه استدلال‌های مختلف به شرکت‌های بزرگ توصیه می‌کند که بعد از کسب سطح متعارف سود به مسؤولیت‌های اجتماعی بهای بیشتری دهند و لزوما به بازدهی سریع و افزایش حداکثر سود فکر نکنند. زیرا عموم فناوری‌های امروز، محصول ذهن‌هایی است که لزوما به بازدهی آنی نیندیشیده‌اند. نویسنده، ظرف غذاخوری ژاپنی بنتو را که دارای چهار قسمت مجزاست مثال می‌زند و به صاحبان استارتاپ‌ها توصیه می‌کند که در مدیریت کسب‌وکار خود چهار بخش را در نظر بگیرند؛ منِ اکنون/ منِ آینده/ مایِ اکنون/ مایِ آینده. به این معنا که در عین حال که فکر کسب سود خود در زمان حال هستند و برای آینده نیز فکر می‌کنند، به «ما»ی جمعی و سود اجتماع و حمایت از این جامعه برای خلاقیت و تولید و رفاه در زمان حال و آینده نیز بیندیشند. افزایش سود ما در بلندمدت نیازمند توجه ما به بستر اجتماعی است که زمینه سود ما را فراهم کرده است. من در گزارش سال 99 دیجی‌کالا موارد متعددی از توجه به این دغدغه را دیده‌ام و از نقش این استارتاپ در کارهایی چون برگزاری جشنواره با هدف توانمندسازی معلولین برای ورود به حوزه کسب و کار باخبرم. این اقدامات اگر با جدیت بیشتری ادامه پیدا کند و فی‌المثل شرایط بخش بی‌بضاعت جامعه، یا لزوم حمایت از نوآوری‌ها و کسب‌وکارهای جدید با تخصیص سهمی از سود شرکت در نظر گرفته شود، مسؤولیت اجتماعی شرکت دیجی‌کالا به نحو پویاتری به ارتقای این شرکت کمک خواهد کرد.

[quote]این مطلب برگرفته از نوشتاری در صفحه اینستاگرام سهند ایرانمهر است و در اتاق خبر بازنشر شده است.[/quote]